De U-vorm van Glasl en Lemson beschrijft een ontwikkelingsproces waarbij het nodig is ‘de diepte in te gaan’. De eerste fase start met observeren en het vormen van beelden om van daaruit te komen tot nieuwe inzichten. In de laatste fase kom je tot besluiten voor een verandering of aanpak. De huidige Theory U kent nog steeds dezelfde fasen.
In 2006 hebben Otto Scharmer, Joseph Jaworski, Peter Senge en Betty Sue Flowers het ontwikkelingsproces opnieuw beschreven in hun boek ‘Presence’. Vanuit hun werk bij het Massachusetts Institute of Technology (MIT) hebben zij wereldwijd zo’n 150 mensen geïnterviewd, die allen vanuit hun eigen expertise bezig zijn met innovatie. Ze ontdekten dat ieder op hun eigen manier een vergelijkbaar proces doorloopt, of het nu gaat om een fysicus, een kunstenaar of een consultant. Dit proces is vervolgens uitgewerkt in een U-model, dat lijkt op het model van Glasl en Lemson.
Scharmer heeft de ideeën uit Presence vervolgens weer verder doorontwikkeld. Zijn ideeën beschrijft hij in zijn boek Theory U (2008). Scharmer heeft overigens ook zijn wortels in de antroposofie. Hiermee is Steiner ook weer in beeld voor de fundamenten van Theory U in de versie van Scharmer.
Het proces van Theory U is niet zo makkelijk in woorden te vatten. Hoe meer woorden er gebruikt worden, hoe lastiger het lijkt te worden om de kern te begrijpen. Het proces van Theory U en met name de fase van het zogenaamde ‘Presencing’, onder in de U, is iets dat ervaren moet worden om het werkelijk te doorgronden.
Scharmer is van mening dat het betrekken van het onbewuste deel in onszelf het meest essentiële is wat we kunnen doen bij verandering, omdat we vanuit dit onbewuste wezenlijk andere informatie kunnen krijgen. Daarbij is het nodig om onze aandacht te verplaatsen. Dit kan door onze aandacht op zowel binnen in ons als buiten onszelf te richten (duale aandacht). Daarbij nemen we meer en meer het geheel waar, in plaats van een deel van de realiteit. Dit kan individueel, maar vooral heel goed in groepen. Door dat te doen, werpen we meer licht op het onbewuste deel in onszelf of in de groep. Scharmer noemt dat ‘de blinde vlek’. Het verplaatsen van onze aandacht geeft ons toegang tot meer informatie. We maken beter gebruik van zaken die we intuïtief weten, zonder dat we kunnen verklaren hoe we het weten. De informatie uit ons onbewuste kunnen we betrekken bij het zoeken naar oplossingen voor complexe vraagstukken.
Literatuurverwijzingen
- Brian Arthur, W. (2009). The nature of technology, what it is and how it evolves. Simon and Schuster.
- Briskin, A., Erikson, S., Ott, J., Callanan, T. (2009). The power of collective wisdom. San Fransisco: Berrett-Koelher Inc.
- Bohm, D. (1980). Wholeness and the implicate order. New York: Routledge.
- Bohm, D. (1996). On dialogue. New York: Routledge.
- Dijksterhuis, A. (2010). Het slimme onbewuste: denken met gevoel. Bert Bakker, Amsterdam: Bert Bakker.
- Glasl F. and de la Houssaye, L. (1975). Organisatie-ontwikkeling in de praktijk, Amsterdam/Brussel: Agon Elsevier ISBN 90-10-10547-4, pp. 135 ff. This was subsequently translate into German as Glasl F. and de la Houssaye, L. (1975). Organisationsentwicklung. Das Modell des Instituts für Organisationsentwicklung (NPI) und seine praktische Bewährung. Bern/Stuttgart: Verlag Paul Haupt ISBN 3-258-02387-5, pp 114 ff.
- Haan, de E. en Beerends E. (2012). Organisatieontwikkeling met Theory U. Amsterdam: Boom.
- Jaworski, J. (1998). Synchroniciteit: de innerlijke weg naar leiderschap. San Francisco: Berett-Koehler.
- Jaworksi, J. (2011). Source. San Francisco: Berett-Koehler.
- Kloosterboer, P. (2011). Expeditie naar waarde, strageie ontdekken met professionals (Academisch proefschrift). Den Haag: SDU.
- Kloosterboer,P., (2013). Potentieel van professionals ontketenen, in: TvC/juni nr 2 2013.
- Milton, J.P, (2006). Sky above, earth below. Sentient Publications.
- Pascal, B, (1669). Pensees, op: http://nl.wikipedia.org/wiki/Blaise_Pascal
- Popper, K.R. (2002). De groei van kennis. Amsterdam: Boom.
- Rotmans, J. (2012). In het oog van de orkaan: Nederland in transitie. Boxtel: AEneas.
- Scharmer, O.C. (2009). Theory U. Zeist: Christofoor.
- Scharmer, O.C. (2005). Presence in Action: The Leverage for Shifting the Social Field
An Introduction in Theory U including a 12 Step Presencing Practice. Society for Organizational Learning (SoL), Global Forum, Vienna, September 13,. Recorded 9/9/2005, Massachusetts Institute of Technology. - Scharmer, O.C, Kaufer, K, (2014). Leiden vanuit de toekomst, van ego-systeem naar eco-systeem. Zeist: Christofoor.
- Senge, P.M. (1990). De vijfde discipline: de kunst & praktijk van de lerende organisatie. Schiedam: Scriptum management.
- Senge, P.M., Scharmer, O., Jaworski, J., Flowers, B.S. (2006). Presence: een ontdekkingsreis naar diepgaande verandering in mensen en organisaties. Den Haag: Academic Service.
- Sinek, S. (2011). Start with Why, How Great Leaders Inspire Everyone to Take Action. Londen: Penguin Books Ltd.
- Steiner, R. (1978). Goethean Science. Mercury Press.
- Zajonc, A. (2009). Meditatie. Amsterdam: Christofoor.